وزارت جهاد کشاورزی

سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی

مؤسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور

پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور

(خوزستان – اهواز)

استان خوزستان علی رغم اینکه تنها حدود 4% از مساحت کشور را تشکیل می‌دهد بیش از 30 درصد کل آب‌های سطحی کشور را در خود جای داده است. این استان با پنج رودخانه مهم کارون، کرخه، دز، جراحی و زهره بعلاوه دریاچه های پشت سدهای دز، شهید عباسپور، شهدا، کرخه، خیرآباد، کارون 3، کارون 4، گدار لندر و ... و تالاب های متعدد (از جمله هور شادگان و هور العظیم) که در نواحی مختلف آن پراکنده اند از نظر ذخایر شیلاتی آبهای داخلی دارای اهمیت خاصی می باشد. علاوه بر منابع آب شیرین، این استان دارای بیش از 200 کیلومتر خط ساحلی در خلیج فارس بوده که با در نظر گرفتن پهنه وسیع خوریات استان، که بزرگترین و وسیعترین خورهای خلیج فارس به حساب می آیند لذا با توجه به گستردگی، شرایط خاص و اهمیت این منابع آبی، موقعیت منطقه و نیز شرایط آب و هوایی بسیار مناسب جهت پرورش انواع ماهیان گرم آبی و وجود پتانسیل تکثیر و پرورش ماهیان بومی در منطقه، توسعه و استمرار مطالعات و تحقیقات شیلاتی در منطقه را ایجاب نموده است.

تاریخچه :

بمنظور شناخت و بالفعل کردن استعدادهای شیلاتی گسترده استان خوزستان پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور فعالیت خود را از سال 1367 و تنها با پنج نفر پرسنل آغاز نمود. اجرای نخستین پروژه تحقیقاتی مصوب مرکز در سال 1368 و با نام تکثیر مصنوعی ماهی بنی شروع گردید. در راستای سیاستهای تحقیقاتی شیلات دامنه فعالیتهای مرکز به آبهای ساحلی استان در خلیج فارس گسترش یافت و لذا در سال 1370 ایستگاه تحقیقاتی ماهشهر به این مرکز پیوست. در حال حاضر تعداد کل پرسنل مرکز 100 نفر می باشد و تاکنون 106 طرح تحقیقاتی و65 پروژه دانشجویی را اجرا نموده و 21پروژه در دست اجرا دارد .

بخش ها و واحد های مرکز

پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور در حال حاضر علاوه بر واحدهای پشتیبان دارای چهار بخش تخصصی

· آبزی پروری Aquaculture Dept.

· بخش مدیریت ذخایر Stock Management Dept.

· بخش بوم شناسی Ecology Dept.

· بخش بهداشت و بیماریهای آبزیان Fish Diseases Dept.

و نیز یک ایستگاه تحقیقاتی ماهیان دریایی در بندر امام (ره) می باشد. بعلاوه، مرکز دارای یک واحد پشتیبان به نام دفتر اطلاعات علمی بوده که خدمات اینترنتی، کامپیوتری، کتابخانه ای و انتشاراتی مورد نیاز مرکز را تحت پوشش قرار می دهد. این امکانات موجبات نیازهای علمی محققان مرکز را از نظر کتابهای مرجع، مقاله و دیگر منابع مورد نیاز فراهم ساخته و ارتباط آنها را با سایر مراکز علمی در دنیا تسهیل می کند. خدمات کتابخانه ای و انتشاراتی مرکز به دانشجویان دانشگاهها و دیگر محققان این رشته در خارج از مرکز نیز ارایه می شوند.

همکاری‌های بین المللی

در راستای توسعه ارتباطات علمی با سایر مراکز علمی بویژه موسسات علمی پژوهشی سایر کشورهای دارای ذخایر مشترک آبزیان این پژوهشکده ارتباط علمی مناسبی را با دپارتمان شیلات و آبزی پروری کشور کویت آغاز نموده و این همکاری در قالب تبادل نظر، همکاری و هماهنگی در نحوه اعمال ممنوعیت موثرترصید آبزیان جهت مدیریت بهینه ذخایر مشترک ماهی در آبهای شمالی خلیج فارس و اجرای پروژه تحقیقاتی مشترک برروی ارزیابی ذخایر ماهی حلواسفید در شمال خلیج فارس ادامه دارد.

همچنین کارشناسان پژوهشکده همواره در مجامع علمی شیلاتی بین المللی با ارسال و ارایه مقالات مشارکت و حضور فعال داشته اند که تاکنون 15 مقاله از سوی متخصصین این پژوهشکده در سمینارهای خارجی پذیرفته شده است.

همکاری با دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی

پژوهشکده آبزی پروری جنوب کشور در راستای حمایت از توسعه علوم شیلاتی همکاری وسیعی را با دانشگاهها و موسسات آموزش عالی کشور داشته است. عمده این همکاری در قالب مساعدت در اجرای پایان نامه های دانشجویی در مقاطع کارشناسی ارشد و دکتری بوده است. در این رابطه میتوان به دانشگاه علوم دریایی و اقیانوسی خرمشهر، دانشگاه آزاد اسلامی اهواز، دانشگاه آزاد اسلامی تهران، دانشگاه شهید چمران اهواز، دانشگاه تربیت مدرس و مرکز آموزش جهاد استان خوزستان اشاره نمود.

امکانات و تجهیزات مرکز:

از مهمترین امکانات پژوهشکده میتوان به موارد زیر اشاره نمود:

¨ شناور تحقیقاتی،

¨ آزمایشگاه آب شناسی

¨ آزمایشگاه بیولوژی

¨ آزمایشگاه مطالعات بیماریهای آبزیان

¨ آزمایشگاه تحقیقات ژنتیک

¨ استخرهای خاکی تحقیقاتی

¨ شبکه اینترنت

¨ سالن تحقیقات تکثیر و پرورش ماهیان آب شیرین

¨ تانکهای نگهداری مولدین

¨ سالن تحقیقات تکثیر و پرورش ماهیان دریایی

¨ سالن تحقیقات تولید غذای زنده

¨ قفس های تحقیقاتی نگهداری مولدین و پرورش ماهیان دریایی